viernes, 19 de octubre de 2007

XOAN TUORUM

Xoán Tuorum: Bonaval, Rúa do Home Santo...
En ocasións, non cómpre ir a lugares do rural para encontrar a maxia. Cidades coma Santiago de Compostela rebordan lendas e milagres. Fontes milagreiras, asasinatos de bispos, imaxes de santos que se moven soas...
Algo moi bonito en Compostela, porque está alí á vista, e a historia de Xoán Tuorum, que se pode ver no tímpano de Bonaval. Este Tuorum, condenado a morte por rebelarse contra o arcebispo, é o que se coñece desde aquela coma "Home Santo". No cruceiro ergueito na súa memoria dise que se ven aparicións luminosas e se escoitan coros celestiais.


ESTA IMAGE E HE AQVI POS

TA POR ALMA D IHA TVORUM

Esta imagen esta aqui puesta por el alma de Xoan Tuorum


Esta es la imagen que está enfrente de la iglesia de la Angustia, entre Bonaval y la Rúa do Home Santo... Y mira que habré pasado veces por allí durante más de 30 años que viví por aquellos lares!!!

LEYENDAS Y TRADICIONES
BONAVAL E O HOME SANTO


En el siglo XII, la rúa de Bonaval, en la que actualmente se emplaza el convento de Santo Domingo, estaba extramuros de la ciudad. En estos días surgió un pleito entre los monjes del citado convento de Santo Domingo, y algunos de los vecinos de Compostela. La esencia de este conflicto, se hallaba en la posesión del Campo de las ruedas o baldío del concejo, sito en la actual Rúa das Rodas.
Este conflicto se resolvió en juicio a favor de los monjes, resolución que no fue aceptada por el pueblo compostelano que la consideraba injusta, ya que el pueblo era quien tenía derecho de uso y disfrute de esas tierras.
Juan Tourum, herrero de profesión, se erigió en el cabecilla de las reivindicaciones populares. Según la tradición Juan Tourum fue hecho prisionero y juzgado de una forma injusta, siendo condenado a morir en la horca, en el monte de la Almáciga.

Esta condena exaltó todavía más al pueblo, sin embargo sus protestas cayeron en saco roto. Cuando la comitiva que trasladaba a Juam Tourum al lugar de su ejecución pasaba por delante de la iglesia de la Virgen de Belén, el reo condenado, le imploró ayuda con las palabras:

"ven e váleme" (ven y ayúdame).

Pocos metros después Juan cayó muerto como por milagro, y de sus ropas empezó a emanar un aroma suave y delicado.


La multitud, atónita por el desarrollo de los acontecimientos, arrebató el cuerpo custodiado por la guardia del arzobispo, gritando

"¡é un santo!", "¡e un home santo!".

La emoción iba creciendo entre la gente que pugnaban por un trozo de las ropas de Juan, que consideraban reliquias.
Tiempo después Juan Tourum fue enterrado enfrente de la iglesia de la Virgen de Belén, con una lápida que recordaba su historia y de cómo la Virgen le ayudó no morir en la horca. Sobre esta lápida, se levantó un cruceiro que era conocido con el nombre de "cruceiro do home santo".

La callé comenzó a llamarse de "Bonaval", como recuerdo al "bon aval"que Juan tuvo con la intercesión de l Virgen. Otros investigadores atribuyen el nombre de Bonaval al de "buen valle", como evolución de la expresión latina "bona vale".

La calle de Compostela llamada "rúa do home santo de Bonaval", en recuerdo de Juan Tourum, es la que reconoce el homenaje a este personaje tan desconocido.



ROMANCE DE XOAN TUORUM

Mi compadre de escenas, Alberto y yo, vamos a colaborar con el ROMANCE con un par de escenas de lucha:

1**una de ellas, posiblemente delante del Museo do Pobo Galego (esta está aún sin confirmar)
2*** la más espectacular en el campanario de la iglesia de Bonaval.

La escena, se va a ver desde el propio parque... desde unos 300 metros, y ese es el campanario donde vamos a luchar nosotros, justo en la balaustrada. Como va a ser de noche, quieren hacernos un contraluz para que se vean las sombras...

Así veremos nosotros desde el campanario, el lugar donde va a estar el público.El ROMANCE se desarrolla todo él, en los alrederores de BONAVAL, y estos son algunos de los escenarios.

Por la derecha, se van a poner personajes, y allá al fondo de esa cornisa se suicidará la pobre hija de Xoan Tuorum.

Aquí habrá otra escena.Por la rampa, va a subir un caballo al galope, como parte de la escena que se desarrolla en este punto del parque.




Esta es la escena en la que nosotros aparecemos: en lo alto del campanario, yo que hago de malo, acabo muerto, vengado y colgado de lo más alto de las campanas... espero que doblen al especialista en este caso!!!


RECITADOR:
Chegou a noite escura, tenebrosa,
Tal como a vinganza quería.
Densa néboa envolvía
A silueta xigante e pavorosa
Do castelo de Yáñez. Protexido
Pola sombra, do odio compañeira,
Un home audaz os muros escalaba
Do ergeuito castelo… Gastón era.
Gastón o vengador, nobre, valente
E sedento de sangue, que buscaba
No seu mesmo fogar a serpente.

Xurdiu de súpeto pavoroso ruído.
A fiestra do rico gabinete
Onde estaba o de Yáñez, sacudida
Foi de Gastón polos hercúleos brazos,
E saltou dos seus goznes despedida,
Como ao impulso salta do ariete
A porta dun castelo en mil pedazos.

(Inicio da escena da loita no campanario,
ao tempo que o cego vai dicindo o texto)

D. Alonso ficou sobrecollido
Polo terror ante o ousado mozo,
Pois non en van comprende
O seu valor, decisión e fera saña.

Deféndete, traidor, Gastón dixo
Que aínda que veño matarte
Asasino coma ti matar non quero,
Nin nas túas xordas traizóns imitarte.
Verte unha vez espero
Brandir sen inmutarte,
Ante outro aceiro o teu covarde aceiro
E ogallá que despois puidese darche
A vida que envileces,
E outras cen máis aínda, para arrincarche
Todas, non dunha vez, senon cen veces.

O de Yañéz bramou. Despois a súa espada
Cruzou coa do mozo, pero en breve
Do brazo disparada
Foi pola de Gastón, como vara leve,
E o nobre xa vencido e desarmado
Diante de Gastón ficou humillado.

Deus castiga o traidor! Gastón dixo
Pois vencido por min consigo verte,
Has morrer como morrer che conviña
Non, como nobre, con honrosa morte
Senon como malvado a quen impía
A forca difama e prolonga a agonía;
Aforcado has morrer, esa é a túa sorte.

E co seu propio cinto, arroutado
O pescozo rodeu do malvado
Que en van forcexeaba e resitía.

(Escóitase o baladar das campás,
que tanxen polo movemento
de D. Alonso)


Quedou o nobre pendurado no abismo,
E revolvéndose entre laios temía
Da morte o derradeiro paroxismo.

Cando no aire se esvaíron
do abrente os albores
os santiagueses viron
rodeado de corvos gralladores
a carnaza de Yáñez pendurada.
Entre a moita xente amoreada
ante o arrepío, un mozo discurría
Era Gastón, que ao pobo repetía
Aprendede como morren os traidores.

Dentro de la iglesia de Bonaval, encima de una de las bóvedas del techo: estoy borroso por el alucinante espectáculo de estar por allí arriba.


EL ROMANCE, SE ESCENIFICARÁ EL DOMINGO 28 DE OCTUBRE, posiblemente a las 21h.

Ya ireis sabiendo por los medios de comunicacion más sobre este evento tan atractivo de ver y conocer.

De aquí la info de la leyenda del Tuorum
www.tyhturismo.com/data/destinos/spain/xacobeo/gal_cast/gal_leyen20.htm

4 comentarios:

Anónimo dijo...

Así que o traidor Yáñez? Ten coidado non sufras unha sabotaxe e ... Adeus Pi, era un bo rapaz (snif, snif).
A montaxe ten boa pinta. Ademáis que o espazo é espectacular, un dos meus parques favoritos de Santiago. Se fai boa noite quizais me achegue por aí.
Encántame a explicación da orixe e das lendas do Home Santo de Bonaval. Moi filolóxico.

Anónimo dijo...

Eu estouno disfrutando á base de ben, porque creo que é unha historia que me apaixona... e vista dende dentro estou flipando cos actores e actrices:
ademáis pareceme impagable, ver un cabalo trotando ao galope rampa parriba polo parque de bonaval.


E xa para o SUMMUM a loita nosa alá arriba no campanario!!!. Buf!!

Anónimo dijo...

Moitas das fotos están publicadas sen permiso

Anónimo dijo...

....impagable? con poder ver la obra algún día me conformaba....debí de ser muy malo....ni siquiera se acordaron de mi jamás...

TIC TAC, TIC TAC